درمان و پیشگیری اختلال تیروئید در سگ و گربه

سلام به همراهان الی پت -با شما همراه هستیم با یک مطلب کاربردی و مهم دیگر در رابطه با حیوان های خانگی (سگ و گربه ).در این مقاله قصد داریم در رابطه با اختلال تیروئید در گربه و سگ باهم صحبت کنیم و دلایل آن را مورد بررسی قرار دهیم .

اختلال تیروئید در سگها مشکلی نسبتا رایج است. با وجود اینکه اختلالات مرتبط با تیروئید معمولا قابل درمان است اما نگرانی درباره آن امری طبیعی است. در این مقاله اطلاعاتی درباره بیماریهای رایج تیروئید ( کم کاری یا هیپوتیروئید در سگها و پرکاری تیروئید یا هایپرتیروئید در سگها) با شما به اشتراک خواهیم گذاشت تابتوانید کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید در سگها را با علائم ظاهری آن ها تشخیص دهید.

عملکرد و نقش غدد تیروئید در سگ و گربه

برای درک بیماری‌های تیروئید در سگ و گربه ها  باید ابتدا عملکرد آن را در بدن بررسی کنیم. تیروئید مانند ترموستات بدن است. انسان‌ها، گربه‌ها، سگ‌ها و سایر حیوانات همگی دارای غده تیروئید هستند که ما در ادامه به توضیح آن در بدن سگ‌ها می‌پردازیم. غده تیروئید یکی از مهم‌ترین غده‌ها در بدن است که شکلی شبیه به پاپیون داشته و در گردن سگ در دو طرف نای او قرار دارد. غده تیروئید توسط هیپوفیز که در مغز قرار دارد، کنترل می‌شود. تیروئید هورمون‌هایی تیروئیدی به نام‌های تیروکسین و تری یدوتیرونین ترشح می‌کند. هورمون‌هایی که توسط غده تیروئید تولید می‌شوند، نقش‌های بسیار مهمی در متابولیسم یعنی تبدیل غذا به سوخت بدن دارند و زمانی‌که در سطوح طبیعی تولید نشوند، می‌توانند مشکلات بزرگی ایجاد کرده و سایر اندام‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهند.

نوع بیماری تیروئید در سگ و گربه

گواتر آن‌ گونه که عموم مردم فکر می‌ کنند به معنای کم‌کاری تیروئید نمی باشد، بلکه تنها معنای بزرگ‌ شدن غده تیروئید است. گواتر از نظر شکلی به دو نوع تقسیم می گردد :

منتشر : در نوع منتشر تمام غده تیروئید به میزان تقریباً یکسان رشد خواهد کرد و بزرگ می‌ گردد.

ندولر : در نوع ندولر، تیروئید هم در نگاه و هم در لمس توسط پزشک به صورت غده در میاید.

از نظر کارکرد نیز ، گواتر به سه نوع تقسیم می‌گردد ؛ که عبارتند از :

نوع اول ( یعنی گواتر کم‌کار ) : در این نوع گواتر غده تیروئید هم بزرگ می گردد، هم به میزان کافی هورمون تولید نخواهد کرد.

نوع دوم ( گواتر پر کار ) : در این نوع گواتر ، تیروئید هم بزرگ می باشد و هم بیش از نیاز طبیعی بدن هورمون تولید خواهد کرد که به آن پرکاری تیروئید گویند.

نوع سوم ( گواتر ساده ) : نوع سوم گواتر نسبت به دو نوع دیگر رایج تر می باشد، اگر چه تیروئید بزرگ می شود، اما چون میزان تولید هورمون در حد طبیعی نگه‌ داشته‌ شده‌ و از نظر بالینی، هیچ علامتی برای فرد ایجاد نکرده، نام گواتر ساده را بر آن نهاده اند.

کم کاری تیروئید در سگ وگربه

هیپوتیروئیدیسم یا کم‌کاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که هورمون‌های تیروئیدی به‌اندازه کافی ترشح نشده و متابولیسم بدن سگ وگربه کند شود. علت وقوع کم‌کاری تیروئید در اکثر موارد تخریب مستقیم خود غده است. تخریب فوق عموماً نتیجه تیروئیدیت لنفوسیتی یا آتروفی ایدیوپاتیک غده تیروئید است. سایر علل کم‌کاری تیروئید شامل سرطان یا در موارد نادری نقایص مادرزادی می‌شود. به‌ندرت ممکن است سگ‌ وگربه با غده تیروئیدی به دنیا بیایند که به طور طبیعی رشد یا کار نمی‌کند.

توله سگ‌هایی وبچه گربه ها که با اختلال غده هیپوفیز متولد می‌شوند، ممکن است به کم‌کاری تیروئید مبتلا شوند. وضعیت فوق در سگ‌ها بیش از سایر حیوانات اهلی رخ می‌دهد، اما جای نگرانی وجود ندارد، زیرا قابل‌درمان است. ممکن است برخی از نژاد های سگ بیش از سایرین به کم‌کاری تیروئید مبتلا شوند. سگ‌های بزرگ و متوسط بیش از سگ مینیاتوری و کوچک در معرض ابتلا به کم‌کاری تیروئید قرار دارند. کم‌کاری تیروئید معمولاً در سگ‌های میان‌سال ۴ تا ۱۰ ساله دیده می‌شود. بااین‌وجود ممکن است سگ‌های جوان هم به کم‌کاری تیروئید مبتلا شوند. هیچ تفاوتی بین جنس نر و ماده در ابتلا به کم‌کاری تیروئید وجود ندارد. بااین‌وجود سگ‌های ماده عقیم شده ممکن است بیش‌تر در خطر ابتلا به کم‌کاری تیروئید قرار بگیرند.

علایم کم کاری تیروئید در سگ ها و گربه ها

1. افزایش وزن بدون افزایش اشتها
2. بی حالی و ضعف عمومی بدن
3. عدم تمایل به فعالیت بدنی و ورزش
4. عدم تحمل سرما و تمایل به جاهای گرم دارد
5. موهای خشک و شکننده با ریزش بیش از حد و پوسته پوسته شدن
6. ریزش مو معمولا با خارش یا قرمزی پوست همراه نیست.
7. ضعیف شدن رشد مو
8. عدم رشد مو پس از اصلاح
9. کاهش جلای پوشش بدنی
10. افزایش رنگدانه تیره در پوست به ویژه در مناطق زیر بغل
11. عفونت های گوش، قرمزی، دردناک شدن و بوی بد از گوش
12. عفونت های عود کننده پوستی، ایجاد خارش و زخم
13. ضخیم شدن پوست به ویژه پوست صورت، سگ چهره غم انگیز پیدا می کند.
14. رسوب چربی در قرنیه چشم
15. کراتوکنژنکتیویت سیکا یا خشکی چشم به علت عدم تولید اشک
16. لنگش بدون احساس درد، کشیدن پا و عدم تعادل و هماهنگی
17. کلسترول خون بالا
18. آنمی خفیف تا متوسط
19. کاهش ضربان قلب
20. از دست دادن میل جنسی و ناباروری در سگ های نر (غیر معمول)
21. عدم بروز فحلی، سیکل جنسی، ناباروری و سقط جنین در سگ های ماده (غیر معمول)
22. چرخش سر به یک طرف (غیر معمول)
23. اتساع مری
24. تشنج (غیر معمول)

در توضیح اختلال تولیدمثل باید عنوان کنیم که این مشکل در سگ‎‌های نر و ماده متفاوت است. سگ‌های ماده عقیم نشده زمانی‌که به کم‌کاری تیروئید دچار می‌‌شوند، ممکن است نابارور شده و یا چرخه‌های گرمای نامنظمی را تجربه کنند. سگ‌های نری که به کم‌کاری تیروئید مبتلا می‌شوند، ممکن است که میل جنسی در آن‌ها کم شده و بیضه‌هایشان کوچک شود. همچنین سگ‌های نر ممکن است اسپرمشان کم شده و نابارور شوند. توجه کنید که اختلالات عصبی که در ادامه عنوان می‌کنیم، ممکن است در موارد نادری ظاهر شوند.

• بزرگ‌شدن مری
• فلج شدن حنجره
• فلج شدن اعصاب صورت
• سرگیجه شدید

علائم عصبی مذکور ممکن است با درمان رفع نشود. توجه کنید که کم‌کاری تیروئید در موارد بسیار نادر ممکن است منجر به کما شود.

تشخیص کم کاری تیروئید در سگ ها و گربه ها

دامپزشک باید علاوه‌بر توجه به علائم از سگ وگربه چندین آزمایش خون بگیرد تا مشخص شود که او تمام ناهنجاری‌های مربوط به کم‌کاری تیروئید را از خود نشان می‌دهد تا بتواند قاطعانه این بیماری را تشخیص دهد. آزمایش غلظت (T4) یکی از مهم‌ترین آزمایش‌ها برای تشخیص کم‌کاری تیروئید است. اگر در آزمایش (T4) غلظت آن از سطح نرمال پایین‌تر باشد، سگ به کم‌کاری تیروئید مبتلا است. بااین‌وجود همان‌گونه که پیش‌تر نیز ذکر شد، برخی از بیماری‌های دیگر ممکن است سبب پایین آمدن غلظت (T4) شوند، به‌همین دلیل باید آزمایش‌های دیگری مانند خون معمولی، آنتی‌بادی و سونوگرافی برای تشخیص کم‌کاری تیروئید صورت بگیرد.

درمان کم کاری تیروئید در سگ ها و گربه ها

دامپزشک احتمالاً به سگ شما تیروکسین (T4)، یک ترکیب هورمونی جایگزین می‌دهد تا عملکرد و سطح پایین تیروئیدش را جبران کند. دوز تیروکسین بسته به وزن و سطح تیروئید سگ متفاوت خواهد بود. دامپزشک ممکن است نیاز به تنظیم و تغییر دوز تیروکسین تجویزی داشته باشد. سگ‌ها ممکن است نیاز داشته باشند تا دوز ثابتی از تیروکسین را تا پایان عمرشان مصرف کنند و سالی یک تا دو بار سطح تیروئیدشان آزمایش شود. توجه کنید که باید حتماً سگ هر 6 ماه سطح تیروئیدش آزمایش شده و دوز دریافتی دارویش بر آن اساس تعیین شود. اگر سگی بیش از حد موردنیاز بدنش داروهای تیروئِیدی مصرف کند به پرکاری تیروئید مبتلا می‌شود. پرکاری تیروئید بسیار خطرناک‌تر از کم‌کاری آن برای سگ‌ها هست. اگر سگی پس از مصرف داروهای درمان کم‌کاری تیروئید دچار بیش‌فعالی، کم‌خوابی، کاهش وزن و تشنگی بیش از حد شود، باید سریعاً به دامپزشکی مراجعه کنید. اگر سگ پس از انجام درمان‌های مربوط به کم‌کاری تیروئید بهبود نیابد، یعنی به بیماری دیگری مبتلا بوده و باید آزمایشات بیش‌تری برای دریافتن علت آن صورت بگیرد.

پرکاری تیروئید در سگ و گربه چگونه است؟

پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که بدن سگ بیش از حد هورمون‌های T3 و T4 را تولید می‌کند. افزایش سطح دو هورمون مذکور باعث می‌شود که متابولیسم بدن سگ به‌شدت بالا رفته و به سطح خطرناکی برسد و به تجزیه پروتئین‌ها و بافت‌ها منجر شود. پرکاری برخلاف کم‌کاری تیروئید در سگ‌ها به‌ندرت اتفاق می‌افتد و در گربه‌ها بسیار شایع‌تر است، اما زمانی که سگی به این بیماری مبتلا شود، معمولاً خیلی جدی خواهد بود. علت این بیماری سگ و گربه عموماً نوعی سرطان بدخیم بنام کارسینوم تیروئید است. بااین‌وجود همیشه بزرگ‌شدن غده تیروئید سرطانی نیست و گاهی به‎دلیل ابتلا به گواتر است.

علایم پرکاری تیروئید در سگ و گربه

• کاهش وزن
• تحریک‌پذیری بیش از حد
• افزایش اشتها
• تشنگی زیاد
• افزایش ادرار
• بزرگ‌شدن غده تیروئید
• اسهال
• استفراغ
• افزایش مقدار مدفوع
• نارسایی قلب
• بالارفتن ضربان قلب
• بزرگ‌شدن قلب
• تنگی نفس
• تورم صورت
• مشکل در بلع

درمان پرکاری تیروئید در سگ و گربه

دامپزشک در معاینه می‌تواند متوجه غده زیر گلوی سگ شما شده و افزایش ضربان قلب او را تشخیص دهد. آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون تیروئید و تشخیص این بیماری بسیار مؤثر است. پس از تشخیص این بیماری عموماً آزمایشات گسترده‌تری برای تعیین وسعت بیماری و انتخاب مناسب‌ترین گزینه درمانی برای سگ شما صورت می‌گیرد. درمان این بیماری به مرحله سرطان، اندازه تومور و میزان درگیری بافت مجاور ناحیه مبتلا بستگی دارد. چندین گزینه درمانی برای کارسینوم تیروئید وجود دارد. دامپزشک ممکن است بسته به وضعیت سگ برای او جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی را توصیه کرده و در بین آن هم داروهایی را برای مقابله با سطح هورمون اضافی تجویز کند. عموماً بهترین درمان استفاده از روش جراحی برای برداشتن تومور تیروئید است، اما انجام این عمل شرایطی دارد که همیشه تمام سگ‌ها دارای آن نیستند. برای انجام عمل جراحی این بیماری گربه و سگ  نباید گسترش زیادی یافته باشد. اگر تومور تیروئید سگ درمان نشود، احتمالاً به‌سرعت رشد کرده و به سایر قسمت‌های بدن او سرایت می‌کند.