کفتربازی و اصطلاحات کبوتربازی

بازدید: 1,809 بازدید

کفتربازی یا کبوتربازی، که بدان عشقبازی نیز اطلاق شده، یکی از بازی‌های سنتی ایرانیان به‌شمار می‌رود و این بازی منحصراً به مردان اختصاص داشت و امروزه نیز در اکثر شهرهای ایران هنوز هم رواج دارد. اصولاً کبوتر بازی در ایران به دو شکل مختلف انجام می‌شود: شکل اول رقابت بازیکنان به وسیلهٔ کبوتران در حین پرواز و شکل دیگر آن، شرط‌بندی بین صاحبان کبوتر است. در این روش کبوتر باز می‌کوشد کبوتران حریف را در حین پرواز به بام خود بکشاند و آن‌ها را تصاحب کند.

کبوتربازی یا کفتربازی
کبوتربازی یا کفتربازی

کفتربازی

تربیت کبوتر و کبوتربازی در دوران بعد از اسلام در ایران و دیگر ممالک معمول بود و حتی کتابهایی در مورد این حیوان مفید و پُرثمر، تألیف شده‌است، که از آن جمله می‌توان به کتاب تمائم الحمائم، تألیف محی الدین بن عبدالطاهر اشاره نمود.

بر اساس تاریخ ابن کثیر (جلد۱۲، صفحه۴۱۱)، رسم کبوتربازی در قرن چهارم و پنجم معمول بود و چون کبوتربازها برای مردم ایجاد مزاحمت می‌کردند، گاهی از طرف فرمانروایان دستور جلوگیری از آنان داده می‌شد؛ چنانکه مقتدی عباسی (نیمه دوم قرن پنجم)، از کبوتربازی منع نمود. آن طور که سیوطی در تاریخ خود (صفحه ۲۸۰) آورده، همین مقتدی عباسی بود که دستور داد برج‌های کبوتر را نیز خراب کنند، زیرا این برج‌ها مُشرف بر خانه‌های مردم بود.

از مندرجات تاریخ ابن الجوزی (جلد ۷، صفحه: ۲۱۲) چنین برمی آید که در زمان عضدالدوله، به وسیلهٔ کبوتران نامه بر، در فاصله ۶ ساعت، دستور شاه به حکمران کوفه ابلاغ شده و جواب آن می‌رسید.

از دیرباز، برای استفاده از گوشت و کود کبوتران، ساختن کبوترخان یا کبوترخانه معمول بود. ژان شاردن که در عصر صفوی از ایران بازدید کرده‌است، به پیشینه بناهای کبوترخان و وضعیت آن‌ها در عصر صفویه چنین اشاره کرده‌است:

کبوترخان را در ایران، اصولاً برای تزئین نساخته بودند، بلکه به منظور انتفاع و بهره‌برداری، به ساختن کبوترخان اقدام می‌کردند، حتی در زمان حاضر نیز، یکی از مناظری که در اطراف دهات ایران دیده می‌شود، همین برج‌های کبوترخان است، که صدها سوراخ چهارگوش در آن تعبیه شده‌است…..در ایران گوشت کبوترها را می‌خورند و از همه بالاتر فضولات آن‌ها را که کود حیوانی بسیار گرانبهایی است، جمع می‌کنند. جالیزهای معروف خربزه اصفهان در سایهٔ همین کود بارور می‌شود و قرنهاست که این کار معمول است. تاورنیه که در سال ۱۶۷۷ میلادی (۱۰۸۸ هجری) سفرنامه خود را نوشته، می‌گوید در اطراف اصفهان بیش از سه هزار کبوتر وجود داشته‌است…

اصطلاحات کبوتربازی یا کفتر بازی

همانطور که هر شغلی و هر رشته تحصیلی اصلاحات و لغات مخصوص به خود را دارد، بنابراین امر کبوتر بازی نیز با این اینکه به عنوان یک شغل رسمی شناخته نشده است ولی دارای اصطلاحات مخصوص به خود است که در این مقاله از ایزی باتور سعی خواهیم نمود تا مهم ترین اصطلاحات کبوتربازی را خدمت تان ارائه دهیم

اصطلاحات کبوتربازی
اصطلاحات کبوتربازی

اصطلاحات کبوتربازی

  1. استیل : معمولا به ظاه کبوتر ها استیل می گویند که برای تشخیص یک کبوتر خوش استیل باید از فرد با تجربه ای کمک گرفت و تشخیص آن کار اسانی نیست.
  2. کبوتر بازی دار : معمولا به کبوترانی گفته می شود که قدرت نمایش و خود نمایی در آسمان را دارند یعنی با انجام پرواز های نمایشی به بازی در آسمان می پردازند.
  3. باخت کردن کبوتر : اگر کبوتری از یک دسته فرار کند و به گروه دیگری ملحق شود، اصطلاحا می گویند کبوتر باخت کرده است.
  4. بریدن کبوتر : کبوتری که توانایی لازم را برای پرواز نداشته باشد و زود تر از موعد مقرر بر زمین بشیند و یا نتواند خود را در آسمان کنترل کند می گویند کبوتر مورد نظر بریده است.
  5. برفی شدن کبوتر : این اصطلاح در فصل زمستان کاربرد دارد، یعنی زمانی که برف چشمان کبوتر را بزند و کبوتر نتواند لانه خود را تشخیص دهد اصطلاحا می گویند برفی شده است.
  6. بند بند شدن : به کبوتری که بیش از حد در آسمان ملخ بزند تا جایی که امکان دارد از شدت ملخ زدن به زمین یا ساختمان دیگری برخورد کند.
  7. کبوتر پاک : کبوتری که رنگ بندی بال و پرش کاملا با معیار های مورد نظر صاحب کبوتر مطابقت داشته باشد.
  8. پا کردن کبوتر : وقتی یک کبوتر باز بخواهد کبوتر خود را بپراند این اصطلاح را به کار می برد.
  9. تو بند افتادن : یک کبوتر زمانی که بیش از حد پرواز کند یا ملخ بزند و تا مدت کوتاهی قادر به پرواز نباشد میگویند تو بند افتاده است.
  10. تو لک رفتن کبوتر : معمولا این اصطلاح برای پرندگان نیز کاربرد دارد و زمانی که پرنده دچار پرریزی طبیعی می شود دوران لک گفته می شود.اما گاهی در کفتربازی کاربرد دارد.
  11. جلد کردن : شاید این اصطلاح را بیشتر از اصطلاحات دیگر شنیده باشید و زمانی گفته می شود که صاحب کبوتر او را جلد کرده باشد یعنی او را به لانه عادت داده باشد و کبوتر هر شب خود به خود به لانه برگردد.
  12. کبوتر چشم تا به تا : به کبوتری گفته می شود که هر کدام از چشم هایش به یک می باشد و با هم جور نیستند.
  13. کبوتر دُم کَل :  در کبوتربازی به کبوتری گفته می شود که پرهای دمش کوتاه است یا از ریشه کنده شده باشد.
  14. کبوتر دُم فاق : کبوتری که یک یا چند عدد از پر های دمش کنده شده باشد، دم فاق می گویند.
  15. رم کردن کبوتر : وقتی کبوتر در اثر دیدن دشمن مانند سگ و گربه و یا مواجه شدن با سر و صدای زیاد از لانه فرار کند، اصطلاحا گفته می شود که کبوتر رم کرده است.
  16. سئله دار: به کسی که مغازه کبوتر فروشی و پرندگان زینتی دارد، سئله دار گفته می شود.
  17. سو داشتن کبوتر : کبوتری که به لانه و صاحب خود وفادار باشد می گویند سو دارد.
  18. قرص بازی کردن کبوتر : وقتی کبوتری نمایش یا بازی خود را در آسمان به صورت کامل انجام دهد گفته می شود.
  19.   قلم شدن یا قیچی شدن کبوتر : وقتی پر های قسمت دم یا شاهپر پرنده توسط صاحبش قیچی شود اصطلاحا گفته می شود که کبوتر قلم شده است یا قیچی شده است.
  20. کاکل کبوتر : به کبوتری گفته می شود که دارای پر هایی در قسمتئ سر خود می باشد و معمولا این پر ها در خلاف جهت و رو به بالا رشد نموده اند.
  21. کبوتر ساز شده : به کبوتری گفته می شود که کاملا توسط صاحبش آماده گشته و قادر به انجام انواع حرکات و نمایش ها است.
  22. از تخم افتاده : این یک اصطلاح عمومی است و زمانی کاربرد خواهد داشت که کبوتر مورد نظر مسن یا دچار بیماری یا سوء تغذیه شده باشد و نتواند تخم گذاری کند.
  23. کبوتر هرز : به کبوتری گویند که در جاهای دیگری به غیر از بام صاحبش بنشیند.
  24. کبوتر گراز پر : کبوتری که بسیار تیز باشد و خیلی سریع از یک نقطه به نقطه دیگر بپرد بدون اینکه ارتفاع بگیرد یا اینکه سریعا تغییر جهت دهد، گراز پر یا تیر پر گفته می شود.
  25. کبوتر کَت گرفته : کبوتری که در اثر پرواز بیش از حد یا بیماری عضلات بال و پرش دچار گرفتگی شده باشد اصطلاحا می گویند که کَتِش گرفته است.
  26. کول : در اصطلاح کبوتر بازان هر بار که کبوتر بپرد می گویند یک کول پریده است.
  27. کنار در کردن کبوتر : کبوتری که به سن بلوغ برسد و برای ازدیاد نسل آماده شود و پر دهم آن نیز که بلند ترین پر در قسمت بالش است کنده شده باشد، اصطلاحا گفته می شود که کبوتر کنار در کرده است، یعنی کاملا به سن بلوغ رسیده است.
  28. کِلک : به لانه یا تشتی که کبوتران ماده برای تخم گذاری و جوجه آوری در آن می خوابد کلک می گویند.
  29. کرهم : به کبوترانی که هم سن و سال هستند و در یک دوره جوجه کشی شده اند، کرهم گفته می شود.
  30. گِلِ شور: به مخلوطی از خاک رس، ماسه، نمک، ارزن و پودر سیر و آب گفته می شود که برای تامین مواد معدنی و ایجاد اشتها در کبوتر بسیار مفید می باشد.
  31. جای هرز : به هر جای دیگری غیر از خود بام کبوتر جای هرز گفته می شود بشرطی که این مکان ها بالاتر از لانه کبوتر قرار داشته باشند.
  32. واریز شدن کبوتر : بعد از اینکه کبوتر به پرواز درآمد و به سمت زمین در حال فرود آمدن باشد اصطلاحا گفته می شود که در حال واریز شدن است.
  33. کبوتر وشویی : به کبوترانی که به هیج جا و مکان دیگری تعلق نداشته باشد و هر بار در یک مکانی قرار می گیرد، کبوتر وشویی گفته می شود.
  34. کبوتر ناجلد: به کبوتری که هنوز به درستی لانه و بام صاحب خود را نمی شناسد، کبوتر نا جلد گفته می شود.
  35. کبوتر مفلق : به کبوتری که بین سن جوجگی و بزرگ سالی قرار دارد، کبوتر مفلق گفته می شود.
  36. کبوتر مایه : به کبوتری که کاملا جلد شده باشد و نیز برای جفت گیری و تخم گذاری کاملا مناسب باشد کبوتر مایه گفته می شود.
  37. گنجه بر: به کسی که همه کبوتران یک شخص را می خرد، گنجه بر گفته می شود.
  38. مفت باز: به پرورش دهنده ای که پرندگان خود را قبل از جلد کردن کامل به پرواز در آورده و کبوتران مبتدی و بدون شناخت لانه خود را گم کنند، مفت باز می گویند.
  39. نوک قناری : به کبوترانی گفته می شود که نوک بسیار کوچک و در حد نوک قناری دارند، این کبوتر ها برای جوجه کشی و پرواز مناسب نیستند و فقط جنبه زینتی دارند.
  40. گرو : به مسابقه های کبوتربازی و کفتر پرانی گرو گفته می شود که اصطلاحا در این کار پولی گرو گذاشته می شود و همان شرط بندی است.
دسته بندی دانستنی پرندگان
اشتراک گذاری
مطالبی که شاید به دردتان بخورد

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سبد خرید

هیچ محصولی در سبد خرید نیست.

ورود به سایت